Vùng đất Trà Vinh không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ mà còn thu hút du khách bởi những món ăn độc đáo và hấp dẫn. Một trong những món đặc sản khiến nhiều người ngạc nhiên và thích thú chính là con chù ụ. Với vẻ ngoài kỳ lạ và hương vị ngon, chù ụ không chỉ là món ăn lạ miệng mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực địa phương. Nếu bạn đang tìm kiếm một trải nghiệm ẩm thực mới mẻ và đầy thú vị, hãy cùng khám phá con chù ụ – món ăn độc đáo của Trà Vinh nhé!
Con chù ụ
Con chù ụ là gì?
Đặc điểm
Chù ụ là một loài động vật giáp xác thuộc họ cua. Vì thế, chúng sở hữu đặc điểm chung của họ cua như tám chân và hai càng. Các chân của chúng phân bố đều quanh cơ thể, giúp chúng di chuyển linh hoạt và tìm kiếm thức ăn dễ dàng. Hai càng lớn của chúng được sử dụng chủ yếu để bắt mồi, phòng vệ, và tranh giành lãnh thổ.
Chúng có nhiều điểm tương đồng với ba khía nhưng có kích thước lớn hơn, thường nặng khoảng 100g. Chúng có hai càng to, màu đỏ và chứa nhiều thịt. Vỏ của chúng có đặc điểm sần sùi và hình dáng hơi lồi lõm. Cái tên “chù ụ” xuất phát từ hình dáng của chúng, với đôi mắt lồi và cái miệng hơi há, trông rất giống khuôn mặt đang cau có.
Chúng có hai càng to và khỏe
Môi trường sống
Con chù ụ thường được tìm thấy ở các vùng đất ngập mặn, bãi bồi ven biển, đặc biệt là ở các tỉnh miền Tây như Trà Vinh, Cà Mau. Thịt của chù ụ được yêu thích vì độ chắc và ngọt. Vỏ của chúng cũng giòn rụm và có thể ăn trực tiếp. Mặc dù trước đây, con chù ụ không được nhiều người biết đến và sử dụng. Nhưng gần đây chúng đã trở thành đặc sản nổi bật của các tỉnh miền Tây. Sự khai thác tăng cao khiến chúng trở nên hiếm và giá cả cũng vì thế mà tăng lên.
Chúng sống ở các vùng ngập mặn
Mùa chù ụ “cốm”
Theo người dân địa phương, chù ụ có mùa lột vỏ vào tháng 2-3 âm lịch, khi đó chúng được gọi là chù ụ “cốm”. Trong thời gian này, thịt của chúng thơm ngon và béo ngậy nhất. Chúng có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Trong đó, có món chù ụ rang me được coi là một trong những món ngon nhất.
Mùa lột vỏ của chúng vào tháng 2-3 âm lịch
Giá của con chù ụ
Chù ụ thường ẩn mình sâu trong những hang đất ẩm ướt. Vì vậy người dân phải dùng xẻng đào bới khá kỹ mới bắt được chúng. Tuy nhiên, chúng lại rất dễ bị chết khi rời khỏi môi trường sống tự nhiên. Chúng chỉ sống được khoảng một ngày trên cạn. Vì thế sau khi bắt lên, người dân phải ướp lạnh ngay để giữ được độ tươi ngon. Do đó, việc vận chuyển chù ụ đi xa khá khó khăn và giá thành cũng vì thế mà cao hơn. Hiện nay, giá của một con chù ụ dao động khoảng 80.000 đồng và có thể thay đổi tùy thuộc vào mùa vụ và kích thước.
Giá của con chù ụ
So sánh con chù ụ và ba khía
Hình dáng và kích thước
- Con chù ụ: Có kích thước lớn hơn con ba khía. Con trưởng thành có thể đạt khối lượng từ 100-150g, với kích thước cơ thể to và chắc chắn. Các càng của chù ụ thường lớn, mạnh mẽ và có màu đỏ lửa nổi bật.
- Con ba khía: Chúng nhỏ hơn so với con chù ụ. Kích thước của ba khía thường khiêm tốn hơn và trọng lượng cũng nhẹ hơn. Các càng của ba khía có màu tím và kích thước nhỏ hơn, không nổi bật như càng của chù ụ.
Màu sắc
- Con chù ụ: Đặc trưng với màu đỏ lửa rực rỡ, nhất là ở các càng và phần vỏ. Màu sắc này giúp con chù ụ dễ nhận diện và tạo sự khác biệt rõ rệt.
- Con ba khía: Có màu tím nhạt hơn, không nổi bật như màu đỏ của con chù ụ. Màu sắc của ba khía có phần dịu dàng và ít chói mắt hơn.
Môi trường sống
- Con chù ụ: Thường sống trong môi trường đất ẩm, gần các khu rừng hoặc vùng đất mềm màu mỡ, nơi chúng có thể tìm kiếm thức ăn và bảo vệ bản thân khỏi kẻ thù.
- Con ba khía: Thích nghi tốt với môi trường nước lợ, đặc biệt là các vùng bãi bùn, cửa sông và đầm lầy. Chúng thường sống gần các khu vực nước để dễ dàng tìm kiếm thức ăn và sinh sống.
So sánh con chù ụ và ba khía
Các món ăn hấp dẫn từ chù ụ
Chù ụ luộc nước dừa xiêm
Chù ụ luộc nước dừa xiêm chấm muối tiêu chanh là món ăn đơn giản mà vẫn rất ngon. Món ăn này mang đến một hương vị đặc biệt nhờ sự kết hợp của chù ụ và nước dừa xiêm. Chù ụ luộc có thịt ngọt, mềm và đậm đà. Trong khi nước dừa xiêm cung cấp một lớp hương thơm tinh tế, làm nổi bật hương vị của món ăn.
Để chế biến món này, đầu tiên bạn cần đun sôi nước dừa xiêm. Đem loại cua này được rửa sạch và sau đó được cho vào nồi nước dừa sôi để luộc. Khi chúng chín và chuyển sang màu đỏ rực, bạn có thể tắt bếp. Món ăn sẽ có sự hòa quyện giữa hương vị ngọt ngào của thịt và hương thơm dịu nhẹ của nước dừa. Thịt cua sau khi luộc có thể được thưởng thức cùng với muối tiêu, rau sống và dưa chuột để tăng thêm phần hấp dẫn.
Chù ụ luộc nước dừa xiêm
Chù ụ nướng
Khi du lịch Trà Vinh, món chù ụ nướng là một đặc sản bạn không nên bỏ qua. Khi nướng chù ụ trên than hoa, vỏ của chúng trở nên giòn rụm, làm cho món ăn thêm phần hấp dẫn.
Thịt của chúng có kết cấu chắc thịt, khi nướng chín tới sẽ có vị ngọt tự nhiên. Mùi khói của than hoa sẽ thấm vào thịt, tạo nên một hương vị thơm lừng. Thêm vào đó, hương thơm từ chanh, ớt và một chút rượu cay mang đến một trải nghiệm ẩm thực độc đáo và khó quên. Món ăn này không chỉ kích thích vị giác mà còn đem lại trải nghiệm ẩm thực thú vị cho thực khách.
Chù ụ nướng
Chù ụ rang me
Chù ụ rang me là sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt tự nhiên của thịt chúng, vị chua thanh của me. Quá trình chế biến bắt đầu bằng việc làm sạch chù ụ. Sau đó, chúng được rang cùng với nước cốt me tạo nên một màu sắc bắt mắt và hương vị chua ngọt khó cưỡng.
Sự hòa quyện của các nguyên liệu tạo nên một món ăn không chỉ thơm ngon mà còn hấp dẫn. Món ăn thu hút bởi mùi thơm của hành tỏi và vị đặc trưng của me. Chù ụ rang me mang đến cho thực khách một trải nghiệm ẩm thực khó quên.
Chù ụ rang me
Mắm chù ụ
Bên cạnh các món ăn kể trên, mắm chù ụ cũng là một đặc sản độc đáo của miền Tây. Được làm từ những con chù ụ tươi ngon, kết hợp với các loại gia vị đặc trưng, món mắm có vị mặn ngọt vừa phải, thơm lừng. Sau khi ủ khoảng 5-7 ngày, mắm đã sẵn sàng để thưởng thức. Khi ăn, chù ụ được rửa qua nước sôi, sau đó tách ra từng phần như mai, càng, yếm và chân. Sau đó, cua được trộn đều với tỏi, ớt, đường, thơm xay nhuyễn và nước cốt chanh. Sau vài giờ, chúng ngấm đều gia vị, tạo nên một món mắm thơm ngon và đậm đà.
Mắm chù ụ rất hợp để ăn kèm với cơm, mang đến hương vị đậm đà và thú vị. Với hương vị khá giống với mắm ba khía, món mắm này được nhiều người ưa chuộng. Thời điểm tốt nhất để bạn thưởng thức món mắm chù ụ là vào tháng 2 – 3 âm lịch. Đây là mùa chù ụ lột vỏ và hương vị thịt trở nên ngon nhất.
Mắm chù ụ
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về con chù ụ. Hy vọng mọi thông tin trên có thể giúp các bạn hiểu hơn về loại đặc sản Trà Vinh này. Nếu bạn có dịp đi du lịch Trà Vinh thì đừng quên nếm thử chù ụ chính gốc tại đây nhé.