Cà Mau, vùng đất cuối cùng của dải đất hình chữ S Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với những cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn là nơi sản sinh ra một loại hải sản quý giá – cua Cà Mau. Nhờ vào chất lượng tuyệt hảo và hương vị thơm ngon. Nên cua Cà Mau đã trở thành đặc sản nổi tiếng, được ưa chuộng không chỉ trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế. Từ những con cua chắc thịt, giàu dinh dưỡng. Người dân nơi đây đã khéo léo chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, làm say đắm lòng người thưởng thức.
Cua Cà Mau, còn được biết đến với tên gọi khoa học là Scylla paramamosain. Là một loài cua nước mặn sống trong hệ thống rạch, kênh và đầm lầy ven biển của vùng Cà Mau, Nam Bộ, Việt Nam. Loài cua này thuộc họ Portunidae, được biết đến với hình dáng màu sắc hấp dẫn và vị ngon đặc trưng.
Loài cua đặc trưng cùng điểm cực Nam của tổ quốc
Đặc điểm sinh học của cua cà mau
Kích thước và hình dáng
Hình Dáng Cua Cà Mau
- Mai cua: Mai cua có dạng hình bầu dục, hơi dẹt và nhẵn. Cua có màu sắc thay đổi từ xanh lục đến nâu sẫm, tùy thuộc vào môi trường sống. Mai cua cứng và chắc chắn, giúp bảo vệ cơ thể cua khỏi kẻ thù và các yếu tố môi trường.
- Càng cua: Loài cua này có hai chiếc càng lớn và khỏe, không chỉ dùng để bắt mồi mà còn để tự vệ. Càng cua có màu sẫm hơn so với mai và thường có những gai nhỏ ở phần cạnh. Ở cua đực, càng thường lớn hơn và khỏe hơn so với cua cái.
- Chân cua: Cua Cà Mau có tám chân (bốn đôi), giúp chúng di chuyển linh hoạt trong môi trường nước cũng như trên cạn. Các chân này dài, mảnh và có khớp nối linh hoạt, giúp cua bơi và bò dễ dàng.
- Yếm cua: Yếm cua là phần dưới mai, có hình tam giác ở cua đực và hình tròn rộng ở cua cái. Yếm cua cái thường lớn hơn để chứa trứng.
Kích Thước Cua Cà Mau
- Kích thước trung bình: Với kích thước khá đa dạng, phụ thuộc vào độ tuổi và điều kiện sống. Cua trưởng thành thường có chiều dài mai từ 10-15 cm và chiều rộng mai từ 8-12 cm.
- Trọng lượng: Trọng lượng của cua cũng biến đổi lớn, từ 200g đến hơn 1kg. Những con cua lớn có thể đạt trọng lượng lên đến 1,5 kg. Đặc biệt là những con cua cái đang mang trứng (cua gạch).
Màu sắc và hình thái
- Màu sắc: Cua Cà Mau có màu sắc chủ đạo là xanh lá cây và nâu đậm, với những vệt màu xanh dương nhạt và cam nhạt trên cặp chân. Màu sắc này không chỉ thể hiện sự sống mạnh mẽ của cua trong môi trường biển.
- Hình thái: Hình thái của Cua Cà Mau thường được miêu tả là nhỏ nhắn. Cua có vỏ cứng và chân mạnh mẽ để vươn lên đá, bám chặt vào các đá san hô dưới biển. Cua Cà Mau có hình dáng mô phỏng như một bóng đèn nhỏ, với nắp vỏ lồi lõm và các chân có nét gai góc.
Thói quen ăn uống:
- Thức ăn chính: Cua Cà Mau thường ăn các loại động vật nhỏ như cá con, tôm nhỏ, và các loài giáp xác khác. Chúng cũng không từ chối xác động vật hoặc các mảnh vụn hữu cơ có sẵn trong môi trường sống của chúng. Sự đa dạng này giúp cua có nguồn dinh dưỡng phong phú và thịt chắc khỏe. Bên cạnh động vật nhỏ, loại cua này còn ăn các loại tảo biển và thực vật thủy sinh.
- Tập tính ăn uống: Cua Cà Mau là loài ăn tạp, có thể ăn nhiều loại thức ăn khác nhau từ động vật đến thực vật. Thói quen này giúp chúng dễ dàng thích nghi với môi trường sống và duy trì sự sống trong điều kiện khắc nghiệt. Cua thường hoạt động và kiếm ăn chủ yếu vào ban đêm. Điều này giúp chúng tránh được kẻ thù và giảm thiểu sự cạnh tranh thức ăn với các loài khác. Cua sử dụng càng của mình để bắt và xé nhỏ thức ăn. Chúng có khả năng nhạy bén trong việc tìm kiếm thức ăn nhờ vào hệ thống cảm giác phát triển tốt, bao gồm xúc giác và khứu giác.
Chính vì thói quen ăn uống phong phú và đa dạng của cua Cà Mau không chỉ giúp chúng phát triển tốt mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thịt cua. Thịt cua có vị ngọt tự nhiên, giàu dinh dưỡng và có kết cấu chắc chắn. Đặc biệt là ở những con cua được nuôi dưỡng trong môi trường tự nhiên và có chế độ ăn uống phong phú.
Sinh sản và phát triển
Sự sinh sản của cua Cà Mau diễn ra thông qua quá trình giao phối. Khi đó, con đực sử dụng vòng nắp vỏ của mình để truyền tinh trùng vào con cái. Quá trình này thường diễn ra vào mùa xuân và mùa hè khi nước biển ấm lên. Các con cái trưởng thành và có khả năng sinh sản từ khoảng 2-3 năm tuổi. Trứng của cua được đẻ ra trong các hang hốc hoặc dưới lớp bùn để tránh bị cuốn trôi hoặc ăn thịt bởi các loài khác. Ấu trùng cua sống ở môi trường nước và trải qua nhiều giai đoạn lột xác trước khi trưởng thành.
Các loại cua cà mau
Cua biển Cà Mau (Scylla paramamosain)
Đây là loại cua phổ biến nhất ở Cà Mau. Cua biển có kích thước lớn, vỏ cứng và càng khỏe mạnh. Chúng thường nặng từ 200 đến 500 gram mỗi con. Màu sắc của vỏ thường là xanh dương hoặc xám xanh, với các đốm đen phân bố ngẫu nhiên. Cua biển Cà Mau có thịt chắc, ngọt và thơm. Chúng thường được chế biến thành nhiều món ăn ngon như cua rang muối, cua hấp bia, cua nướng mỡ hành, và lẩu cua.
Cua gạch Cà Mau
Cua gạch là loại cua cái có nhiều gạch (trứng) ở yếm. Gạch cua có màu vàng cam hoặc đỏ, là phần rất béo và bổ dưỡng. Thịt cua gạch chắc và ngọt hơn cua thường. Cua gạch thường được chế biến thành các món như cua hấp, cua rang me, và bún riêu cua. Gạch cua cũng được dùng để làm nước sốt cho các món ăn khác. Cua gạch Cà Mau có hai loại là cua gạch son và cua gạch ốp.
Cua gạch tươi ngon, béo ngậy
Cua thịt Cà Mau
Cua thịt là loại cua đực hoặc cua cái nhưng không có hoặc có ít gạch. Thịt cua thịt rất chắc, ngọt và giàu dinh dưỡng. Cua thịt thường có càng to và khỏe mạnh. Cua thịt thường được dùng để làm các món như cua sốt ớt, cua nướng, cua xào hành tỏi, và súp cua.
Đây là cua thịt Cà Mau
Cua y
Cua y là loại cua đực, thường có thân hình to lớn và càng rất mạnh mẽ, yếm dài chữ Y. Thịt cua y rất chắc và ngọt, được ưa chuộng vì chất lượng thịt cao. Cua y thường được dùng để làm các món ăn như cua hấp, cua nướng, cua sốt tiêu đen, và cua rang muối.
Cua Y Cà Mau
Cua yếm
Loài cua này có vỏ màu nâu sẫm và thường được chế biến thành nhiều món ăn ngon như cua rang me, cua xào sả ớt, hay cua nấu canh chua. Nó được biết đến với thịt ngọt và thơm, là món ăn phổ biến trong văn hóa ẩm thực miền Nam Việt Nam.
Cua yếm vuông
Cua đồng Cà Mau
Cua đồng là loài cua nhỏ hơn, sống ở vùng nước ngọt như đồng ruộng, ao hồ. Vỏ cua đồng mỏng hơn so với cua biển. Thịt cua đồng cũng rất ngon, có vị ngọt tự nhiên và chứa nhiều chất dinh dưỡng. Cua đồng thường được dùng để nấu canh cua, làm bún riêu cua, hoặc rang muối.
Cua xô
Một loại cua biển phổ biến, có vỏ cứng màu nâu và thường được dùng trong các món ăn như cua rang me, cua nấu canh chua.
Cua cà mau có đắt không?
Giá cua Cà Mau hiện nay có sự biến động tùy theo loại cua và nơi bán. Dưới đây là một số mức giá tham khảo ở một số cửa hàng hải sản, uy tín chất lượng.
Cua gạch:
- Loại lớn (2-3 con/kg): khoảng 500,000 – 600,000 VNĐ/kg.
- Loại nhỏ (4 con/kg): khoảng 450,000 VNĐ/kg (Baba Seafood).
Cua thịt:
- Loại 2-3 con/kg: khoảng 530,000 VNĐ/kg.
- Loại 4 con/kg: khoảng 350,000 VNĐ/kg (Baba Seafood).
Các loại cua đặc sản khác:
- Cua yếm vuông (4-6 con/kg): khoảng 380,000 VNĐ/kg.
- Cua cốm, cua hai da (4-5 con/kg): khoảng 750,000 VNĐ/kg (Hệ thống quán Cua Ngon- Hương vị Đất Mũi).
Ngoài ra, các sản phẩm từ cua như thịt cua gỡ sẵn, càng cua, gạch cua cũng có giá dao động từ 400,000 đến 800,000 VNĐ/kg tùy loại (Hệ thống quán Cua Ngon- Hương vị Đất Mũi) (DAOHAISAN).
Giá cua Cà Mau thường thay đổi theo mùa vụ và nguồn cung cấp. Trong mùa vụ thu hoạch, giá có thể rẻ hơn do sản lượng lớn. Nhưng sẽ tăng cao khi sản lượng ít hoặc trong mùa cao điểm tiêu thụ (Baba Seafood).
Để đảm bảo mua được cua Cà Mau chất lượng, người tiêu dùng nên chọn các địa chỉ uy tín. Ví dụ như vựa hải sản Quạt Mo, cảng cá Cà Mau, và các chuỗi cửa hàng lớn như Đảo Hải Sản, Hải sản Ông Giàu, hay Cua Ngon (GiaNongSan) (DAOHAISAN).
Những món ăn đặc trưng từ cua Cà Mau
Với vỏ xanh lá cây nổi bật và hương vị thịt ngọt thanh. Loại cua là nguyên liệu chủ đạo trong nhiều món ăn đặc sản mang đậm bản sắc miền Nam, hấp dẫn du khách và người dân địa phương.
Cua rang me
Món ăn này có vị chua ngọt đậm đà, thơm ngon, kết hợp với vị ngọt tự nhiên của thịt cua. Cua được làm sạch, chặt thành miếng vừa ăn, rồi chiên vàng. Sau đó, cua được xào với nước sốt me chua ngọt, hành tỏi phi thơm, thêm chút đường, nước mắm và gia vị. Món ăn này có vị chua ngọt đậm đà, thơm ngon, kết hợp với vị ngọt tự nhiên của thịt cua.
Cua Cà Mau rang me
Cua hấp bia
Món ăn này giữ nguyên vị ngọt tự nhiên của cua, kết hợp với hương thơm của bia và các loại gia vị. Cua được làm sạch, sau đó hấp cùng với bia, thêm chút sả, gừng để tăng hương vị.
Cua rang muối
Cua rang muối có vị mặn đậm đà, thơm ngon, lớp vỏ ngoài giòn rụm nhưng vẫn giữ được độ ngọt của thịt cua. Cua được làm sạch, chặt miếng, chiên giòn, sau đó rang với hỗn hợp muối, tiêu, tỏi băm nhuyễn. Món này khá dễ làm và bạn có thể tự nấu tại nhà để chiêu đã gia đình vào cuối tuần. Cua rang muối có vị mặn đậm đà, thơm ngon, lớp vỏ ngoài giòn rụm nhưng vẫn giữ được độ ngọt của thịt cua.
Lẩu cua Cà Mau
Nước lẩu được nấu từ xương heo hoặc gà, thêm cà chua, me, rau thơm để tạo vị chua thanh. Cua được chặt miếng, cho vào nồi lẩu nấu chín. Món này thường ăn kèm với bún hoặc mì. Lẩu cua cà mau có vị chua thanh, ngọt dịu từ nước dùng, thịt cua ngọt, thơm.
Lẩu cua Cà Mau thơm ngon
Cua sốt trứng muối
Để chuẩn bị món này, cua Cà Mau thường được xào chung với trứng muối và các gia vị khác như tỏi, hành, ớt tạo nên một hương vị đậm đà, béo ngậy của trứng muối hòa quyện với thịt cua ngọt thanh. Món này thường được ăn kèm với cơm trắng, là một trong những món ăn được yêu thích và đặc trưng của vùng Cà Mau.
Cua Cà Mau sốt trứng muối
Cua nướng mỡ hành
Cua nướng mỡ hành có mùi thơm hấp dẫn, vị ngọt của cua kết hợp với mùi thơm béo của mỡ hành và đậu phộng. Cách chế biến món ăn này khá đơn giản: cua sau khi mua về được làm sạch, nướng trên lửa than. Khi cua gần chín, phết lên mặt cua hỗn hợp mỡ hành, đậu phộng rang.
Miến xào cua
Miến xào cua có hương vị thơm ngon, miến dai mềm, thịt cua ngọt. Miến được ngâm mềm, xào với thịt cua đã được bóc tách, nấm, rau cải, gia vị.
Miến xào cua
Bánh canh cua
Được làm từ bánh đa mỏng giòn và cua Cà Mau, kết hợp với các gia vị như tỏi, hành, và tiêu. Món ăn này thường được dùng làm món nhắm hoặc món ăn nhẹ, phản ánh sự đa dạng và sáng tạo trong ẩm thực địa phương. Bánh canh cua có nước dùng đậm đà, sợi bánh dai ngon, thịt cua ngọt.
Bánh canh cua full-topping bắt mắt và hấp dẫn
Cua Cà Mau không chỉ là một nguồn tài nguyên quan trọng trong nền kinh tế biển của Việt Nam mà còn là biểu tượng của văn hóa ẩm thực miền Nam. Với hương vị thịt ngọt và giàu dinh dưỡng, đây đã trở thành nguyên liệu chính trong nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn. Những món ăn từ cua Cà Mau không chỉ thỏa mãn vị giác mà còn là cách để du khách khám phá và trải nghiệm văn hóa ẩm thực đậm đà của đất Cà Mau.
Xem thêm: Top 10 loài cua biển được ưa chuộng nhất thế giới